Amstelkerk

Interieur

Amstelkerk en het interieur

De Amstelkerk, dateert van 1774, en is als Protestantse kerk gebouwd. Voor die tijd een modern gebouw in de vorm van een Grieks kruis met korte armen, het nog enig bestaande ontwerp van de architect Jac. de Witte.

interieur1Van binnenuit zijn er drie armen, zijbeuken, zichtbaar. De vierde arm bevindt zich achter de kansel, ook de preekstoel genoemd. De preekstoel is uit de oude kerk en was oorspronkelijk geschilderd. De Bijbel daarop dateert van 1663.

Daar de preek in de protestantse eredienst in het algemeen centraal staat, valt het op dat de architect het liturgisch centrum in het hart van de kerk heeft geplaatst en dat daarnaast eigenlijk alleen maar zoveel mogelijk plaats wordt geboden aan het gehoor van de kerk. Het is heel typerend hoe de architect de verbinding wist te leggen tussen het doel, de eredienst, en de architectonische vormgeving.

De beide deuren naast de kansel zijn van oorsprong. Het oorspronkelijke meubilair ging door tot aan voornoemde deuren. Door een hekje (thans op de zolder) van +10 meter vóór de kansel te plaatsen, ontstond afgeperkte rechthoek: de kansel en de muur erachter, beide voorzijden van de voorste banken en het hekje. Dat werd dan de dooptuin genoemd omdat in die afgeperkte ruimte de doopplechtigheid plaatsvond. Er waren twee koperen toegangsbogen op het hek geplaatst om de entree te markeren (één is er nog). Ook de lessenaar voor de voorzanger en ernaast de koperen houder met daarin een los zilveren doopvont, was er op geplaatst. De collectezak met stok hield de collectant in handen. De eikenhouten bank, achter in de kerk, is bij het oorspronkelijke interieur speciaal geplaatst voor de burgemeester van Amsterdam, een belangrijke sponsor, die op Oostermeer woonde.

De thans gebruikelijke hoofdingang is de oostzijde van de kerk. De daar tegenover gestelde ingang, de westzijde, was de oorspronkelijke hoofdingang van de oude kerk. Bij de bouw van deze kerk werd dus de wens van de gemeenteleden vervuld om zowel aan de dorpskant een ingang te hebben als aan de Amstelkant, voor hen die per boot ter kerke gingen. Het middeleeuws gebruik om in de kerk te begraven blijft ook na de reformatie in stand. De vloer in de kerkruimte bestaat van oorsprong dan ook voor een groot deel uit grafstenen, deels ook uit de oude kerk, te zien aan de overlijdensdata op de grafstenen. Het orgel dateert van 1865 en is gebouwd door Flaes & Brunjes uit Amsterdam. Tot zover de beschrijving van de oorspronkelijke inrichting van de kerkruimte, mede aan de hand van bijgaande foto uit 1905.

In 1909 kreeg de kerk elektrische verlichting in de vorm van drie koperen kronen, geschonken ter gelegenheid van zijn 12½-jarig huwelijk door de toenmalige predikant, Ds. Bleeker. In 1912 zijn de drie beelden, ontworpen door IJzerdraat, op het orgel geplaatst.

In 1963 werd het interieur ingrijpend gemoderniseerd. Bij die verbouwing zijn de oorspronkelijke eikenhouten kerkbanken verwijderd, evenals voornoemde dooptuin om de herinrichting een moderner karakter te geven en werden de nieuwe kerkbanken en het glazen doopvont naar het ontwerp van Van den Broek, gemaakt door de Firma Tetterode, geplaatst.

Veranderingen interieur

interieurnk1980In de jaren tachtig worden alle wanden opnieuw gepleisterd en alleen het liturgisch centrum, door een deurkozijn weg te werken en de preekstoel +3 meter naar links te plaatsen uit esthetisch oogpunt. Zie bijgaande foto uit 1985. Midden jaren negentig wordt het deurkozijn en de preekstoel weer in oude staat hersteld en markeert het handgemaakte kleed, vóór in de kerk, het liturgisch centrum als gebedsruimte. De liturgische kleuren worden dan ook in de kerk zichtbaar door de antependia, de afhangende kleden op de avondmaalstafel en aan de kansel, en in de stola rond de nek van de predikant(e) overeenkomstig de kleuren ingepast in het kerkelijk jaar.
In de jaren negentig is ook de door meubelmaker Cuiper handgemaakte mahoniehouten avondmaalstafel en bijpassende standaard voor de koperen, uit de dooptuin afkomstige, lessenaar geplaatst. In die tijd worden ook de oude collectezakken met de lange steel aan de bijbehorende kapstok opgehangen.

Veranderingen interieur 2

interieurdonkerBegin 2000 worden er interieur-elementen uit de Gereformeerde kerk onveranderd in de Amstelkerk geplaatst zoals de dooprollen en de Tien-geboden rol.
In de Amstelkerk heeft het Woord lange tijd het alleenrecht gehad. Daarna is er geleidelijk aandacht besteed aan verbeteringen, verfraaingen en ethetische vormgeving. De laatste jaren komt de belangstelling voor de andere zintuigen wat meer terug. Jonge mensen zijn steeds meer visueel ingesteld: ze willen niet alleen horen, maar ook zien, voelen en ervaren.

Interieur met nieuwe stoelen

Intussen zijn de banken uit de kerk en staan de stoelen er. Het belangrijkste motief bij deze beslissing was de mogelijkheid om met stoelen meerdere soorten bijeenkomsten mogelijk te maken. Dit mede in het kader van onze wens om de kerk vaker te gebruiken voor bijeenkomsten van derden.

Tevens kunnen ook bij kerkelijke bijeenkomsten de stoelen gebruikt worden voor alternatieve opstellingen.